De endodontologie / endodontie is de tak in de tandheelkunde die zich bezighoudt met het behandelen van het doorbloede weefsel in het binnenste van de tand.

Een endodontoloog / endodont is een tandarts die gespecialiseerd is in het endodontisch behandelen van tanden.

In de volksmond wordt er gesproken over ‘ontzenuwing’. Wij verkiezen de term kanaalbehandeling.

Bij deze behandelingen worden bijzondere eisen gesteld : zoals een strikte steriliteit, en specifieke materialen. Omdat we werken met uiterst kleine kanalen is een microscoop / loupebril essentiëel bij de meeste endodontische behandelingen.

Ook wordt meestal doorverwezen door een collega tandarts of mondchirurg, om op deze manier als team de beste behandeling te kiezen voor de patiënt.

Tanden die vroeger verloren waren kunnen steeds vaker gered worden door nieuwe technieken, die gebruik maken van moderne vulmaterialen.

Het is tegenwoordig mogelijk om probleemtanden die vroeger reeds behandeld werden, met succes opnieuw te behandelen. Op deze manier blijft deze tand behouden en is een wortelvervangend implantaat of uitgebreid brugwerk overbodig.

Een wortelkanaalbehandeling, ook wel zenuwbehandeling genoemd, is een tandheelkundige bewerking, waarbij de pulpa van het wortelkanaal van een tand of kies verwijderd wordt en de ontstane ruimte wordt opgevuld. Het gat dat de tandarts heeft moeten maken wordt daarna gevuld.
Hiervoor wordt ook de term Endodontische tandheelkunde of endodontologie gebruikt, de wetenschap die zich bezighoudt met het behandelen van het doorbloede weefsel in het binnenste van de tand, de tandpulpa.

De behandeling begint met het boren van een openingscaviteit, waarna een rubberdam geplaatst wordt op de endodontisch te behandelen tand. Is deze eenmaal geplaatst dan wordt de pulpa oftewel het tandmerg verwijderd uit het wortelkanaal met behulp van extirpatienaalden. Daarna wordt het kanaal verbreed met vijltjes, royaal gespoeld (met voornamelijk natriumhypochloriet ofwel NaOCl maar ook met EDTA of citroenzuur) om te reinigen en vorm gegeven. Dit spoelen met NaOCl is de eigenlijke behandeling, al het andere is hier ondergeschikt aan. NaOCl verwijdert immers micro-organismen én is weefseloplossend, waardoor moeilijk bereikbare pulparesten oplossen en ook verwijderd worden en hiermee het rotten hiervan voorkomen wordt. Om deze reden wordt NaOCl vaak nog geactiveerd door te bewegen met de irrigatiespuit of via externe toestellen (vb. sonische en ultrasonische activatoren). Ook verwarmen wordt vaak gedaan, dit zou beter schimmels aanpakken. Hierna kan men ofwel het kanaal direct definitief vullen met guttapercha met een sealer, ofwel vullen met calciumhydroxide (voorlopig) om de omgevende structuren de kans te geven te genezen en tot rust te komen. Voor het opvullen van de kanalen zijn er verschillende technieken waarbij zowel koude als verwarmde gutta percha kan gebruikt worden. Wat in al deze technieken essentieel is, is het condenseren (het aandrukken) van de gutta percha. Dit aandrukken is dan weer belangrijk voor de hermetische afsluiting zodat de bacteriën niet opnieuw in de kanalen kunnen binnen dringen. Indien de kanalen volgens de regels der kunst geprepareerd, gedesinfecteerd en gevuld zijn, moet men ook de tand nog goed opvullen. Dit kan met een vulling of een kroon. Ook hierbij is de afsluiting zeer belangrijk om geen reïnfectie te krijgen.

Klik hier voor meer info

De rubberdam, ook weleens cofferdam genoemd, wordt in de tandheelkunde gebruikt om een tand of een groep tanden te isoleren. Hierdoor wordt het werkterrein droog gehouden, wat vooral nuttig is bij wortelkanaalbehandeling, en bij het gebruik van vochtgevoelige vulmaterialen zoals composieten. Het wordt ook gebruikt bij het bleken van tanden (bleaching), om het tandvlees te isoleren van de bijtende bleekproducten, en bij het verwijderen van kwikhoudende amalgaamelementen. Bij het gebruik van een rubberdam wordt tevens de patiënt beschermd tegen het inslikken van instrumenten.

Het is tegenwoordig de medisch professionele standaard om een cofferdam tijdens zenuwkanaalbehandelingen te gebruiken. Het is ook maar bij uitzonderingen dat er geen cofferdam geplaatst kan worden tijdens de zenuwkanaalbehandeling.

Klik hier voor meer info

Pulpitis is een ontsteking van de tandpulpa. Een gevolg van pulpitis is het optreden van kiespijn.

Als de tandpulpa ontstoken raakt – wat pulpitis genoemd wordt – kan er hevige pijn ontstaan. Cariës is de meest voorkomende oorzaak van pulpitis. De bacteriën in de cariës produceren stoffen die giftig zijn voor de tandpulpa. Eerst wordt de tand gevoelig voor koude (alhoewel er ook nog andere oorzaken zijn voor tandgevoeligheid), in een later stadium wordt de tand vooral gevoelig voor warmte en ten slotte zal de tand hevige kloppende pijn geven die vooral ‘s nachts zal opkomen. De tand zal dan ook gevoelig worden bij het bijten (de patiënt heeft dan de indruk dat de tand te hoog zit, bij de onderste tanden). Maar een pulpitis kan nog andere oorzaken hebben onder andere toxische invloed van vullingsmaterialen bij te diepe caviteiten, door toxische invloed van bleekproducten, als gevolg van parodontitis, door tandbreuk, tandoverbelasting… .

Pulpitis kan bij vroeg ingrijpen, door het wegnemen van de oorzaak genezen (reversibele pulpitis). Slechts zelden overleeft de pulpa een acute pulpitis, en wanneer ze niet behandeld wordt gaat ze over in necrose (=afsterven van het pulpaweefsel) wat op zijn beurt een tandabces zal veroorzaken.

De tandarts moet bij irreversibele pulpitis overgaan tot een kanaalbehandeling, waarbij de tandpulpa (met zenuwen en bloedvaten) weggenomen wordt, gereinigd en verbreed wordt, waarna de pulpakamer en de wortelkanalen hermetisch gevuld en afgesloten worden.

Klik hier voor meer info